Ίδρυμα Ωνάση: Όλες οι λεπτομέρειες για τα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία

Η υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του Ιδρύματος Ωνάση ανοίγει τον δρόμο για την ίδρυση του δικτύου Δημόσιων Ωνάσειων Σχολείων (ΔΗΜ.Ω.Σ.). Πρόκειται για 22 σχολεία (11 Γυμνάσια και 11 Γενικά Λύκεια), τα οποία θα λειτουργήσουν σε περιοχές της χώρας που αντιμετωπίζουν κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις και θα δώσουν σε χιλιάδες μαθητές και μαθήτριες τα εφόδια, τη γνώση και το περιβάλλον που χρειάζονται για να εξελίξουν τις δεξιότητές τους.

Τα ΔΗΜ.Ω.Σ. θα λειτουργούν υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, σε στενή συνεργασία με το Ίδρυμα Ωνάση, το οποίο αναλαμβάνει την κτιριακή αναβάθμισή τους και την κάλυψη μέρους των λειτουργικών τους εξόδων. Το ωρολόγιο πρόγραμμα θα προσομοιάζει με αυτό των Πρότυπων Σχολείων και θα περιλαμβάνει καινοτομίες ως προς τον τρόπο σύνδεσής τους με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα και τη λειτουργία των εκπαιδευτικών Ομίλων και Συνόλων, όπου θα έχουν πρόσβαση και μαθητές γειτονικών δημόσιων σχολείων.

Τα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία έρχονται να πολλαπλασιάσουν τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες, να ενισχύσουν τις τοπικές κοινωνίες, να αυξήσουν την ώσμωση μεταξύ δημόσιων σχολείων, πανεπιστημίων και ιδρυμάτων και να δώσουν το στίγμα της συνολικής αναβάθμισης στην εκπαίδευση, που είναι ο στόχος του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.

Τι είναι τα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία;

Πρόκειται για υφιστάμενα δημόσια σχολεία, τα οποία με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Ωνάση θα ενταχθούν σε ένα ενιαίο δίκτυο σχολικών μονάδων, τα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία, υπό την εποπτεία του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.

Η φοίτηση θα είναι απολύτως δωρεάν και τα ΔΗΜ.Ω.Σ. θα ακολουθούν το πρόγραμμα των Πρότυπων Σχολείων, δίνοντας έμφαση στις Ανθρωπιστικές, Θετικές και Κοινωνικές Επιστήμες, στις Καλές Τέχνες, στην Ψηφιακή Παιδεία και στη Συναισθηματική και Κοινωνική Νοημοσύνη. Για την επίτευξη των στόχων, εκτός από το ωρολόγιο πρόγραμμα που ισχύει για τα Πρότυπα Σχολεία, θα λειτουργούν Όμιλοι και Σύνολα, με πρόσθετα αντικείμενα στις Θετικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες, στις Γλώσσες, στην Τέχνη, στον Πολιτισμό και στον Αθλητισμό. Στους Ομίλους θα πραγματοποιούνται καινοτόμες δράσεις, ενισχυτική διδασκαλία και προετοιμασία για τις Πανελλαδικές εξετάσεις.

Παρά τις ομοιότητές τους με τα Πρότυπα Σχολεία, το δίκτυο των ΔΗΜ.Ω.Σ. διαμορφώνει έναν νέο τύπο δημόσιου σχολείου με κοινωνικό χαρακτήρα, που δίνει περισσότερες ευκαιρίες πρόσβασης σε σύγχρονα και αναβαθμισμένα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα σε μαθητές περιοχών που αντιμετωπίζουν σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Για τον λόγο αυτόν προβλέπεται ότι τουλάχιστον το 40-60% των μαθητών του κάθε ΔΗΜ.Ω.Σ. θα προέρχεται από το δημοτικό διαμέρισμα στο οποίο βρίσκεται.

Οι μαθήτριες και μαθητές που κατά την έναρξη λειτουργίας των ΔΗΜ.Ω.Σ. θα φοιτούν στη Β΄ και Γ΄ τάξη του Γυμνασίου και Λυκείου παραμένουν και ολοκληρώνουν τη φοίτησή τους σε αυτά. Ο συνολικός αριθμός μαθητών και μαθητριών στα ΔΗΜ.Ω.Σ. θα φτάσει τους 6.000 ανά έτος και συνολικά πάνω από 22.000 σε ορίζοντα δωδεκαετίας.

Πρόκειται για 22 Σχολεία (11 Γυμνάσια και 11 Λύκεια) σε όλη τη χώρα. Τον Σεπτέμβριο του 2025 θα λειτουργήσουν τουλάχιστον οι πρώτες 6 σχολικές μονάδες (3 Λύκεια, 3 Γυμνάσια), που θα ανακοινωθούν σύντομα.

Σε ποιες περιοχές θα λειτουργήσουν τα ΔΗΜ.Ω.Σ.;

Απο το σύνολο των 22 σχολείων, τα 10 (Γυμνάσια και Λύκεια) θα λειτουργήσουν στην Περιφέρεια Αττικής και τα 12 στην υπόλοιπη Ελλάδα. Οι περιοχές που έχουν περιληφθεί στον νόμο για ίδρυση ΔΗΜ.Ω.Σ. είναι το Περιστέρι, ο Κολωνός, η Κυψέλη, το Μενίδι και το Πέραμα στην Αττική, η Ξηροκρήνη και ο Εύοσμος στη Θεσσαλονίκη και η Κοζάνη, η Ξάνθη, η Ρόδος και το Ηράκλειο στην υπόλοιπη επικράτεια.

Βασικό κριτήριο επιλογής ήταν η ενίσχυση περιοχών με πληθυσμό τουλάχιστον 70.000 κατοίκων, οι οποίες αντιμετωπίζουν κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Προϋπόθεση ήταν επίσης να μην υπάρχουν άλλα πρότυπα ή πειραματικά σχολεία σε κοντινή απόσταση, ενώ ρόλο έπαιξε και η γεωγραφική εγγύτητα των Γυμνασίων και Λυκείων που επελέγησαν, ώστε να διευκολύνεται η μεταξύ τους συνεργασία καθώς και η συνεργασία τους με Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα.

Η τελική απόφαση για τις περιοχές ελήφθη ύστερα από στενή συνεργασία του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και του Ιδρύματος Ωνάση.

Πώς θα διοικούνται τα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία; Παρεμβαίνει το Ίδρυμα Ωνάση στη λειτουργία τους και στο περιεχόμενο της διδασκαλίας;

Το Ίδρυμα Ωνάση δεν παρεμβαίνει στη λειτουργία και στο περιεχόμενο της διδασκαλίας των σχολείων. Το δίκτυο των ΔΗΜ.Ω.Σ. θα διοικείται από εννεαμελή Επιτροπή, στην οποία πέντε μέλη θα ορίζονται από το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού με απόφαση του αρμόδιου Υπουργού. Τα υπόλοιπα τέσσερα μέλη υποδεικνύονται από το Ίδρυμα Ωνάση.

Την ευθύνη για την καθημερινή λειτουργία των ΔΗΜ.Ω.Σ. θα έχουν: α) ο/η Διευθυντής/Διευθύντρια β) ο/η Υποδιευθυντής/Υποδιευθύντρια και γ) ο Σύλλογος Διδασκόντων. Οι σχολικές μονάδες που εντάσσονται στο δίκτυο υπάγονται διοικητικά στον οικεία Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Ποιος είναι ο στόχος των ΔΗΜ.Ω.Σ.;

Θα ακολουθούν το πρόγραμμα των Πρότυπων Σχολείων, όπως αυτό δύναται να τροποποιηθεί από τη Διοικούσα Επιτροπή των ΔΗΜ.Ω.Σ. Η φοίτηση θα είναι απολύτως δωρεάν. Στα ΔΗΜ.Ω.Σ. θα δίνεται έμφαση στις ανθρωπιστικές, θετικές και κοινωνικές επιστήμες, στις καλές τέχνες, στην ψηφιακή παιδεία και στη συναισθηματική και κοινωνική νοημοσύνη. Για την επίτευξη των στόχων, εκτός από το ωρολόγιο πρόγραμμα που ισχύει για τα Πρότυπα Σχολεία, θα λειτουργούν Όμιλοι και Σύνολα, με πρόσθετα αντικείμενα στις θετικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, στις γλώσσες, στην τέχνη, στον πολιτισμό και στον αθλητισμό. Στους Ομίλους και τα Σύνολα θα πραγματοποιούνται καινοτόμες δράσεις, ενισχυτική διδασκαλία και προετοιμασία για τις Πανελλαδικές εξετάσεις.

Η συμμετοχή των μαθητριών και μαθητών στους Ομίλους και τα Σύνολα θα είναι υποχρεωτική για τουλάχιστον 10 εκπαιδευτικές ώρες εβδομαδιαίως, καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.

Θα αλληλεπιδρούν τα ΔΗΜ.Ω.Σ. με τα υπόλοιπα δημόσια σχολεία της περιοχής;

Στόχος είναι η ώσμωση που θα βοηθήσει συνολικά στην αναβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης. Στους Ομίλους και τα Σύνολα μπορούν να συμμετέχουν και μαθητές άλλων δημόσιων σχολικών μονάδων της ίδιας γεωγραφικής περιοχής, κατόπιν αίτησης και έγκρισής τους από τον Διευθυντή ή τη Διευθύντρια των ΔΗΜ.Ω.Σ.

Πώς θα εισάγονται οι μαθήτριες και μαθητές στα ΔΗΜ.Ω.Σ.;

Η εισαγωγή των μαθητών στην Α΄ Γυμνασίου και στην Α΄ Λυκείου θα γίνεται με παρόμοια διαδικασία που ισχύει και για τα Πρότυπα Σχολεία, με συμμετοχή σε γραπτές εξετάσεις (τεστ) γνώσεων, αλλά και δεξιοτήτων. Επίσης, η τελική κατάταξη όσων επιλεγούν διαμορφώνεται βάσει και γεωγραφικού παράγοντα. Το κατ’ ελάχιστο ποσοστό επιλογής μαθητών από τη δημοτική ενότητα στην οποία υπάγεται το κάθε ΔΗΜ.Ω.Σ. κυμαίνεται από σαράντα τοις εκατό (40%) έως εξήντα τοις εκατό (60%) του συνολικού αριθμού των εισακτέων του. Στην ίδια κατεύθυνση, για τα δύο πρώτα χρόνια λειτουργίας των ΔΗΜ.Ω.Σ. διευκολύνεται η εισαγωγή για τα μικρότερα αδέλφια μαθητών και μαθητριών που φοιτούν ήδη στις συγκεκριμένες εκπαιδευτικές μονάδες.

Ποιες είναι, με βάση τη σύμβαση, οι υποχρεώσεις του Ιδρύματος Ωνάση;

Το Ίδρυμα Ωνάση, μέσω δωρεάς συνολικού ύψους 160 εκατομμυρίων ευρώ για 12 σχολικά έτη, θα καλύψει τον εξοπλισμό και την κτιριακή αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιριακών υποδομών των 22 σχολικών μονάδων. Θα διαθέσει έως 1.000.000 ευρώ ανά σχολική μονάδα για την αναβάθμιση και βελτίωση των υποδομών και έως 500.000 ευρώ ανά σχολική μονάδα και ανά σχολικό έτος για την ενίσχυση δράσεων και την κάλυψη δαπανών. Ακόμα, το Ίδρυμα Ωνάση θα διαθέσει το ποσό των 6 εκατομμυρίων ευρώ για την κάλυψη έκτακτων δαπανών που θα προκύψουν από τη λειτουργία του δικτύου των Δημόσιων Ωνάσειων Σχολείων.

Το Ίδρυμα Ωνάση θα καλύπτει την πρόσθετη αμοιβή των εκπαιδευτικών και του διοικητικού προσωπικού των ΔΗΜ.Ω.Σ. για την επιπλέον απασχόλησή τους πέραν του ωραρίου τους, αλλά και τις δαπάνες για τη λειτουργία των Ομίλων και των Συνόλων. Το Ίδρυμα Ωνάση θα καλύπτει τις δαπάνες για την ανάπτυξη και επιμόρφωση του εκπαιδευτικού προσωπικού μέσω της συμμετοχής σε εκπαιδευτικά προγράμματα στην Ελλάδα ή το εξωτερικό αλλά και για υποτροφίες.

Ποιες είναι οι υποχρεώσεις του Ελληνικού Δημοσίου;

Πέρα από τη δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση, το χρηματοδοτικό πλαίσιο των ΔΗΜ.Ω.Σ. θα είναι ίδιο με αυτό των Πρότυπων Σχολείων. Η μισθοδοσία του εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού θα καλύπτεται από το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και τα πάγια λειτουργικά έξοδα από τους Δήμους στους οποίους ανήκουν.

Από πότε ισχύει η σύμβαση;

Η σύμβαση ισχύει από τη δημοσίευσή της στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, στις 30 Ιανουαρίου 2025. Πρόκειται για μια σύμπραξη μεταξύ του Ιδρύματος Ωνάση και του Ελληνικού Δημοσίου, κατά το επιτυχημένο πρότυπο του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου. Το 2018, η «Κύρωση Σύμβασης Δωρεάς μεταξύ του Κοινωφελούς Ιδρύματος “ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Σ. ΩΝΑΣΗΣ”, του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου (Ω.Κ.Κ.) και του Ελληνικού Δημοσίου» ψηφίστηκε (27 Σεπτεμβρίου 2018) με ευρεία πλειοψηφία και τη στήριξη των κομμάτων ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΝΔ, Δημοκρατική Συμπαράταξη και Ποτάμι.

Ποια είναι τα οφέλη για τις μαθήτριες και τους μαθητές της κάθε περιοχής αλλά και για τις τοπικές κοινωνίες;

Τα ΔΗΜ.Ω.Σ. δημιουργούν πολλαπλασιαστικό όφελος για τις μαθήτριες και τους μαθητές αλλά και για τις τοπικές κοινωνίες, καθώς:

– Τα σχολεία αναβαθμίζονται: Οι υφιστάμενες σχολικές υποδομές αναβαθμίζονται για να προσφέρουν μια πιο σύγχρονη μαθησιακή εμπειρία. Τα ΔΗΜ.Ω.Σ. εξοπλίζονται με τεχνολογία αιχμής, βελτιωμένα εργαστήρια και ανακαινισμένα κτίρια, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που ενισχύει την εκπαιδευτική εμπειρία των μαθητών και μαθητριών.

– Οι Όμιλοι και τα Σύνολα ανοίγουν ορίζοντες σε τομείς όπως οι επιστήμες, η ελληνική γλώσσα, η ψηφιακή τεχνολογία, οι ξένες γλώσσες, οι τέχνες, ο πολιτισμός και ο αθλητισμός.

– Η φοίτηση παραμένει απολύτως δωρεάν: Δεν προβλέπονται δίδακτρα. Παρέχεται δωρεάν πρόσβαση σε εκπαιδευτικό υλικό, εξωσχολικές δραστηριότητες και όλο τον απαραίτητο υλικοτεχνικό εξοπλισμό.

– Παρέχεται ενισχυτική διδασκαλία για τις Πανελλαδικές: Θα παρέχεται επιπλέον υποστήριξη στους μαθητές που προετοιμάζονται για τις Πανελλαδικές εξετάσεις, με στόχο την ενίσχυση των γνώσεών τους.

– Η εισαγωγή γίνεται με ειδικές εξετάσεις που δεν αφορούν μόνο γνώσεις: Για τους νέους μαθητές στην Α΄ Γυμνασίου και Α΄ Λυκείου θα πραγματοποιούνται κατατακτήριες εξετάσεις, όπως στα Πρότυπα Σχολεία. Ωστόσο, σε διαφοροποίηση από αυτά, θα εισαχθεί ένα επιπλέον τεστ δεξιοτήτων που θα αναδεικνύει μαθητές με ικανότητες και θέληση, ακόμα κι αν δεν έχουν τη δυνατότητα πλήρους προετοιμασίας.

– Παρέχεται δωρεάν προετοιμασία για εξετάσεις μέσω ψηφιακού φροντιστηρίου: Μαθητές της ΣΤ΄ Δημοτικού και της Γ΄ Γυμνασίου θα έχουν την ευκαιρία να προετοιμαστούν αποτελεσματικά για τις κατατακτήριες εξετάσεις δωρεάν μέσα από εκπαιδευτικό υλικό και ενδεικτικά παραδείγματα τεστ δεξιοτήτων από το Ψηφιακό Φροντιστήριο του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.

– Δίνεται προτεραιότητα στην τοπική κοινωνία: Κατ’ ελάχιστο 40-60% των μαθητών που θα φοιτούν στα ΔΗΜ.Ω.Σ. θα προέρχονται από το δημοτικό διαμέρισμα όπου λειτουργεί το κάθε ΔΗΜ.Ω.Σ.

– Εξασφαλίζεται η προσβασιμότητα για όλους: Τα ΔΗΜ.Ω.Σ. θα διασφαλίζουν την πρόσβαση για άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ). Για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, όπως για παράδειγμα όσους είναι στο φάσμα του αυτισμού, θα παρέχεται υποστήριξη από ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς.

– Οι μαθητές που φοιτούν ήδη δεν απομακρύνονται: Οι μαθητές που ήδη φοιτούν στα ΔΗΜ.Ω.Σ. παραμένουν στο σχολείο τους μέχρι την αποφοίτησή τους, απολαμβάνοντας την ποιότητα του αναβαθμισμένου σχολείου, ενώ υπάρχει πρόβλεψη για τη διευκόλυνση εισαγωγής των νεότερων αδερφών τους. Μόνο για τους νέους μαθητές στην Α΄ Γυμνασίου και Α΄ Λυκείου θα διεξάγονται κατατακτήριες εξετάσεις.

– Τα ΔΗΜ.Ω.Σ. παραμένουν ανοιχτά στην τοπική κοινωνία: Επιτρέπεται στους μαθητές από άλλα σχολεία της περιοχής να συμμετέχουν στους Ομίλους και τα Σύνολα. Η παρουσία τους θα συμβάλει στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στις περιοχές όπου λειτουργούν.

Ποια είναι η πρόβλεψη για τους εκπαιδευτικούς που ήδη διδάσκουν στα συγκεκριμένα σχολεία; Πώς θα επιλέγεται το εκπαιδευτικό προσωπικό μετά την έλευση της μεταβατικής διετίας;

Οι εκπαιδευτικοί που ήδη διδάσκουν στα συγκεκριμένα σχολεία τα οποία θα αποτελέσουν το δίκτυο των ΔΗΜ.Ω.Σ. παραμένουν στις θέσεις τους για δύο χρόνια και έχουν το δικαίωμα να συνεχίσουν στην ίδια σχολική μονάδα, εφόσον το επιθυμούν και αξιολογηθούν θετικά μέσα από τη διαδικασία αξιολόγησης που ήδη προβλέπεται στα Δημόσια Σχολεία. Στο διάστημα αυτό των 2 ετών θα τους δοθεί η δυνατότητα να παρακολουθήσουν δωρεάν μαθήματα επιμόρφωσης. Σε περίπτωση που δεν επιθυμούν να παραμείνουν θα έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν άλλη οργανική θέση στην ίδια διεύθυνση κατά προτεραιότητα και χωρίς χρονικό περιορισμό.

Το εκπαιδευτικό προσωπικό των ΔΗΜ.Ω.Σ. θα επιλέγεται με παρόμοια διαδικασία που ακολουθείται για το εκπαιδευτικό προσωπικό των Πρότυπων Σχολείων.

Το ωράριο των εκπαιδευτικών που θα υπηρετήσουν στα ΔΗΜ.Ω.Σ. δεν θα υπερβεί το καθορισμένο. Για τη συμμετοχή τους στους Ομίλους, θα λαμβάνουν επιπλέον αμοιβή ύψους 320 € για 6 ώρες την εβδομάδα από το Ίδρυμα Ωνάση, ενώ θα έχουν πρόσβαση σε εξειδικευμένα δωρεάν προγράμματα επιμόρφωσης.

Πηγή: Onassis Foundation