Την περίοδο 2012 – 2018 καταγράφηκαν συνολικά 208 πλημμυρικά συμβάντα, εκ των οποίων τα 176 ήταν σημαντικά -Ποιες περιοχές είναι στο κόκκινο
Δρόμοι πλημμυρισμένοι που μετατρέπονται σε ποτάμια, περιουσίες κατεστραμμένες με σπίτια και καταστήματα να γεμίζουν με νερά και με αυτοκίνητα να μετατρέπονται σε… βάρκες, ακόμα και απώλειες ανθρώπινων ζωών…
Την εικόνα αυτή παρουσιάζει η Θεσσαλονίκη τα τελευταία χρόνια μετά από μια δυνατή καταιγίδα, είτε μεγάλης διάρκειας είτε ακόμα και λίγων λεπτών.
Πλήθος πλημμυρικών γεγονότων έχουν παρατηρηθεί διαχρονικά στη Θεσσαλονίκη, προκαλώντας σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις αλλά και καθιστώντας αναγκαία την αντιπλημμυρική προστασία των περιοχών που χαρακτηρίζονται από υψηλή επικινδυνότητα.
Την περίοδο 2012 – 2018 έχουν καταγραφεί συνολικά 208 πλημμυρικά συμβάντα, εκ των οποίων τα 176 ήταν σημαντικά, όπως αναφέρεται στο Master Plan Αντιπλημμυρικών Έργων περιοχών Ν. Θεσσαλονίκης του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών που εντοπίζει τις περιοχές με διαπιστωμένα πλημμυρικά φαινόμενα και τις περιοχές στις οποίες είναι πιθανή η εμφάνιση πλημμυρών, καθώς και να ιεραρχήσει τα απαιτούμενα Έργα Αντιπλημμυρικής Προστασίας στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης.
Εντός της Ζώνης Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας (ΖΔΥΚΠ) «Χαμηλή ζώνη λεκανών περιφερειακής τάφρου Τ66, ποταμών Λουδία, Αξιού, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής της πρώην λίμνης Αρτζάν, και Γαλλικού, παραλίμνιες εκτάσεις λίμνης Δοϊράνης, χαμηλή ζώνη λεκάνης λιμνών Κορώνειας-Βόλβης, χαμηλή ζώνη πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης και ρέματος Ανθεμούντα» έχουν καταγραφεί 25 πλημμύρες σε δεκαπέντε τοποθεσίες, ενώ σημαντικές πλημμύρες έχουν εκδηλωθεί σε δώδεκα θέσεις.
Eκτός της ανωτέρω Ζώνης έχουν καταγραφεί 15 πλημμύρες σε οκτώ τοποθεσίες, ενώ έχουν εκδηλωθεί 10 σημαντικές πλημμύρες.
Εντός της ΖΔΥΚΠ «Παραθαλάσσια Ζώνη Επανομής» έχουν καταγραφεί δύο σημαντικές πλημμύρες σε δύο τοποθεσίες, σύμφωνα με το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Κεντρικής Μακεδονίας και τον διαδικτυακό ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Οι συγκεκριμένες καταγραφές αναφέρονται χρονικά από το 2012 έως και το 2018.
Στην καταγραφή πλημμυρικών συμβάντων στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης προστίθενται δύο τελευταία συμβάντα που σημάδεψαν την πόλη.Το ένα στις 12 Ιουνίου 2021 όπου μετά από μια δυνατή βροχόπτωση πλημμύρησε το ρέμα Ξηροποτάμου στην περιοχή της Πολίχνης, με τραγικό απολογισμό τον θάνατο ενός 26χρονου ο οποίος παρασύρθηκε από το ρέμα ενώ βρισκόταν στο όχημά του στην περιοχή των Βυζαντινών Νερόμυλων.
Οι έντονες βροχοπτώσεις του Ιουνίου του 2021, δημιούργησαν πλημμυρικά φαινόμενα σε όλη την ευρύτερη περιοχή και σε όμορους Δήμους του Δήμου Παύλου Μελά, όπως στον Δήμο Ωραιοκάστρου, περιοχές του οποίου κηρύχθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας.
Τελευταίο συμβάν τον Ιούνιο του 2022 όπου κεντρικοί δρόμοι όπως η οδός Λαγκαδά και η Αγίων Πάντων είχαν πλημμυρίσει με αποτέλεσμα ακόμα και να καλυφθεί ένα όχημα από τα νερά.
Η εικόνα στα ρέματα της Θεσσαλονίκης
– Υπερχειλίσεις και πλημμυρικά φαινόμενα εμφανίζονται σε θέσεις όπου οι κοίτες των ρεμάτων παρουσιάζουν πυκνή αυτοφυή βλάστηση και φερτά υλικά, καθώς και σε τμήματα σε σημεία που οι κοίτες των ρεμάτων είναι μη διευθετημένες.
– Εντοπίζονται θέσεις τεχνικών έργων οδικών διαβάσεων (ιδίως τεχνικών τύπου ιρλανδικής διάβασης) που χρήζουν ανακατασκευής.
– Επίσης, παρατηρήθηκε κατάληψη από κτίσματα και επιχωματώσεις σε τμήματα της ευρείας κοίτης των ρεμάτων, ιδίως αυτών που διέρχονται από τον αστικό ιστό του Δήμου Θεσσαλονίκης και σε Δήμους προς τα δυτικά της περιοχής μελέτης.
Τα υφιστάμενα δίκτυα αποχέτευσης
Αρκετά προβλήματα υφίστανται στην απορροή των ομβρίων υδάτων εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, λόγω του κατά τόπους ανεπαρκούς και παλαιωμένου συστήματος αποχέτευσης, το οποίο άλλωστε στο μεγαλύτερο τμήμα του είναι παντορροϊκό και δεν δύναται σε αρκετά σημεία να εξυπηρετήσει την αυξημένη (λόγω έντονων φαινομένων βροχόπτωσης και κυρίως του μεγάλου βαθμού κάλυψης του εδάφους από αδιαπέρατες επιφάνειες) απορροή ομβρίων υδάτων.
Εντοπίζονται επίσης, σε αρκετές θέσεις στο αστικό οδικό δίκτυο, φρεάτια υδροσυλλογής με συσσώρευση φυτικής ύλης και γενικά φερτών υλικών, με αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά η λειτουργικότητα τους.
Οι κύριοι συλλεκτήρες ομβρίων παροχετεύουν σε ορισμένες περιπτώσεις και τα ύδατα από ρέματα προερχόμενα από εξωαστικές λεκάνες που έχουν υπογειοποιηθεί.
Τα κόκκινα σημεία στον δήμο Θεσσαλονίκης
Εντός του Δήμου Θεσσαλονίκης είναι ολοένα και συχνότερη η εμφάνιση πλημμυρικών φαινομένων σε θέσεις όπως ενδεικτικά στις οδούς Εθνικής Αμύνης, Μεγάλου Αλεξάνδρου, Αναγεννήσεως, στα Κοιμητήρια Ευαγγελίστριας, στην περιοχή Δικαστηρίων, στο σταθμό ΚΤΕΛ Μακεδονία και σε άλλες περιοχές του Κέντρου.
Στο σύνολο των αστικών περιοχών εκτός του Δήμου Θεσσαλονίκης καταγράφηκαν από τους τοπικούς Φορείς προβλήματα στις υποδομές αποχέτευσης ομβρίων υδάτων όπως ανεπάρκεια ή πλήρης απουσία έργων δικτύων αποχέτευσης, λιμνάζοντα ύδατα και φραγμένα φρεάτια υδροσυλλογής, τα οποία και επιβεβαιώθηκαν από τις αυτοψίες, εντός των λοιπών Δήμων της περιοχής ενδιαφέροντος (Δέλτα, Ωραιοκάστρου, Παύλου Μελά, Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Κορδελιού – Ευόσμου, Νεάπολης – Συκεών, Πυλαίας – Χορτιάτη, Καλαμαριάς, Θέρμης και Θερμαϊκού).
Περιοχές με μεγαλύτερο βαθμό κινδύνου τρωτότητας από πλημμυρικά φαινόμενα εντοπίζονται:
• Ζώνη Α: Οι εκβολές του Αξιού και η περιοχή ανάμεσα στα χωριά Γέφυρα και Άγιο Αθανάσιο, κι ένα τμήμα ανάντη του οικισμού Βαθύλακκου, αξιολογείται ως υψηλού κινδύνου, ως μέσου κινδύνου το ανατολικό ανάχωμα του Αξιού και η περιοχή κατά μήκος της παράκτιας τάφρου, ενώ ως χαμηλού, κυρίως η πεδινή περιοχή της ΛΑΠ του Αξιού.
• Ζώνη Β: Η πεδινή περιοχή κατάντη του Μεγάλου Βαρδάρη και στο ύψος του οικισμού της Χαλάστρας, όπως επίσης ενδιάμεσα στις μισγάγγειες του Μικρού Βαρδάρη και της Τάφρου Σίνδου ως την εκβολή τους, αλλά και κατά μήκος της Τάφρου Σίνδου αξιολογούνται ως υψηλού κινδύνου για τα ευάλωτα σε πλημμύρα σημεία. Ως μέσου κινδύνου αξιολογείται το τμήμα κατάντη του Μεγάλου Βαρδάρη και ως την παράκτια τάφρου, ενώ μέσου κινδύνου η πεδινή περιοχή από τον Άγιο Αθανάσιο ως τη Χαλάστρα.
• Ζώνη Γ: Η περιοχή εκατέρωθεν του Γαλλικού ποταμού σε όλο το μήκος της και ιδιαίτερα από το σημείο του Πεντάλοφου και προς τις εκβολές του, αξιολογείται ως μέσου κινδύνου με υψηλό συντελεστή στον οικισμό του Καλοχωρίου και κατάντη.
• Ζώνη Δ: Σχεδόν ολόκληρο το Πολεοδομικό Συγκρότημα των Δήμων Ευόσμου Κορδελιού, Αμπελοκήπων-Μενεμένης και Δήμου Παύλου Μελά εκατέρωθεν του Δενδροποτάμου αντιμετωπίζει υψηλό κίνδυνο, και μέσο κίνδυνο κατάντη του Χ. Ασημάκη και ανάντη της Πολίχνης εκατέρωθεν του Χ. Ξηροποτάμου.
• Ζώνη Ε: Ο συμπαγής αστικός ιστός του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης αξιολογείται ως υψηλού κινδύνου, ενώ ως μέσου σχεδόν όλη η υπόλοιπη ζώνη.
• Ζώνη Ζ: Υψηλός κίνδυνος φαίνεται να εμφανίζεται στην περιοχή ακριβώς ανάντη της Περιφερειακής Τάφρου, όπου φυσικά απορρέει και όλη η επάνω περιοχή της λεκάνης και δημιουργούνται τα περισσότερα προβλήματα.
• Ζώνη ΣΤ : Σε αυτή τη ζώνη εντοπίζεται υψηλός κίνδυνος ανάντη και κατά μήκος του Χ. Θέρμης, του Ρ. Τριαδίου και του Ρ. Ανθεμούντα, στον οικισμό των Βασιλικών, στην περιοχή Λιβαδάκι, κατά μήκος των οικισμών Περαίας, Ν. Επιβατών, Αγίας Τριάδας (και σποραδικά πολύ υψηλός κίνδυνος), καθώς και στην εκβολή του Ρ. Κεραμίδα της Ν. Μηχανιώνας, κατά μήκος του ρέματος της Επανομής από τον οικισμό και κάτω, αλλά και στο Ρ. Πατρόλη και Ρ. Ρεματάκι
‘Όπως σημειώνεται στο Master Plan Αντιπλημμυρικών Έργων περιοχών Ν. Θεσσαλονίκης , όλες οι ανωτέρω περιοχές που αναδεικνύονται ως κρίσιμες, συνιστούν δυνητικά προβληματικές περιοχές σε σχέση με πλημμυρικά συμβάντα.
