Η συναυλία είχε οργανωθεί από το δήμο Νεάπολης-Συκεών και την Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως
Τη συναυλία του Θωμά Μπακαλάκου από τη Μονή Λαζαριστών στη Θεσσαλονίκη, με έργα του για την αγάπη και τα 200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, γραμμένα στην ελληνική μουσική γλώσσα, θα προβάλει σε αποκλειστικότητα και σε πρώτη τηλεοπτική μετάδοση η Βουλή-Τηλεόραση, την Πέμπτη 23 Δεκεμβρίου στις 19:00.
Η συναυλία είχε οργανωθεί από το δήμο Νεάπολης-Συκεών και την Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως. Επιμέλεια προγράμματος και πιάνο: Απόστολος Παληός.
Παίζουν: Ιάκωβος Κολανιάν-κλασική κιθάρα, Igor Efimov-κλαρινέτο, David Bogorad-βιόλα. Συμμετέχει η Μικτή Χορωδία Θεσσαλονίκης υπό τη διεύθυνση της Μαίρης Κωνσταντινίδου. Ερμηνεύουν οι σολίστες του λυρικού θεάτρου Βανέσα Καλκάνη (σοπράνο-κολορατούρα), Σοφία Μάλαμα (άλτο), Δημήτρης Σιγαλός (τενόρος) και Μιχάλης Κατσούλης (μπάσος). Προλογίζει η Αλεξάνδρα Γιαλίνη.
Όλα τα έργα της συναυλίας έχουν ένα βαθύ σημειολογικό νόημα αναφοράς στο 1821, αλλά και στο σήμερα. Είναι έργα γραμμένα στη μητρική μουσική μας γλώσσα και γι’ αυτό είναι κατανοητά από τους Έλληνες ακροατές. Είναι όμως και σεβαστά από τους ξένους γιατί ο συνθέτης τα δημιούργησε, όπως και όλα τα έργα του, με τη δυτική μοντέρνα συνθετική τεχνοτροπία σε εφαρμογή της μουσικής του πρότασης σύνθεσης, η οποία αναγνωρίστηκε διεθνώς αφού έγινε δεκτή ως επιστημονική ανακοίνωση στο διεθνές μουσικολογικό συνέδριο της Τιφλίδας την Άνοιξη του 2021.
Η ανακοίνωση προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον του συνεδρίου και ευρύτατο διάλογο. Την ανακοίνωση έκανε ο μελετητής του έργου του Θωμά Μπακαλάκου Απόστολος Παληός, διδάκτωρ μουσικολογίας, διδάσκων σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια, διευθυντής ορχήστρας, πολυβραβευμένος σολίστας πιάνου διεθνούς φήμης, απόφοιτος της μουσικής ακαδημίας του Βερολίνου και της Λειψίας. Το σχετικό άρθρο του δημοσιεύτηκε στο διεθνές μουσικολογικό περιοδικό GESJ: Musicology and Cultural Science 2021|No.1(23).
Τρέιλερ της συναυλίας στον σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?v=vTkXvlne4CM…
Σημείωμα του συνθέτη Θωμά Μπακαλάκου
Τα έργα της συναυλίας στη Μονή Λαζαριστών είναι έργα προγραμματικής μουσικής, όπως και όλα της εργογραφίας μου.
Και για μεν τα έργα μου φωνητικής μουσικής αυτό είναι προφανές, αφού το πρόγραμμά τους βγαίνει από το περιεχόμενο του κειμένου που μελοποιώ.
Αλλά προγραμματική μουσική είναι και το κάθε οργανικό μου έργο, αφού είναι αποτέλεσμα μελοποίησης της σκέψης μου, για την οποία άλλο τρόπο καλύτερο και μέσον για να την εκφράσω δεν έχω, παρά τη μητρική μου γλώσσα, δηλαδή την Ελληνική Ομιλούμενη Γλώσσα.
Και γι’ αυτό αυτά που θέλω να εκφράσω με μουσικό τρόπο στο έργο τα διατυπώνω σε ένα κείμενο που ονομάζω Κείμενο Εργασίας.
Συνθέτω τα έργα μου στην Ελληνική Μουσική Γλώσσα, αξιοποιώντας στο ίδιο έργο το τονικό και το δωδεκαφθογγικό σύστημα σε συνδυασμό, ιδίως όταν θέλω να εκφράσω και να απεικονίσω μέσα στο έργο σκηνές και καταστάσεις της κοινωνίας με μουσικό τρόπο. Και αυτό το ονομάζω Μουσικό Ανάλογο της Κοινωνίας.
Επίσης ο συνδυασμός των μουσικών συστημάτων με βοηθάει να δώσω στο έργο τη θεατρικότητα που το σενάριο, η υπόθεση, δηλαδή το πρόγραμμα του έργου απαιτεί.
Τα έργα με τη σειρά που ακούγονται στη συναυλία:
1 – Απ’ Την Ελλάδα Γεια Χαρά σας», για πιάνο φωνή, τέσσερις σολίστες και μικτή χορωδία, σε πρώτη παρουσίαση.
Είναι ένας μουσικός χαιρετισμός που έγραψα ειδικά για τη συναυλία, αφιερωμένος στο δήμαρχο Σίμο Δανιηλίδη.
Το έργο αυτό θα αποτελέσει τον οδηγό του μουσικού μας ταξιδιού, με το οποίο θα διατρέξουμε ολόκληρη τη νησιωτική και ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και το μέσα μας κόσμο, σε διάφορα επίπεδα παλιάς και νεότερης συλλογικής μας μνήμης
Είναι ένα παιδικό τραγούδι ικανό να αρέσει και στους μεγάλους.
Το έχω συνθέσει στον κατ’ εξοχήν ελληνικό ρυθμό των επτά ογδόων, που απαντάται σε κάθε μουσικό ιδίωμα της δημοτικής μας μουσικής μέσα αλλά και στον ευρύτερο ελληνικό χώρο..
Είναι ένας τύπος φωνητικής μουσικής νουβέλας που εμπνεύστηκα από το ομώνυμο λαϊκό τραγούδι μου, το οποίο είχα εντάξει σε έναν από τους τελευταίους κύκλους τραγουδιών, προς το τέλος της θητείας μου σε αυτό το μουσικό χώρο.
2 – «Εις Την Ελλάδα» είναι ο τίτλο που έδωσα στο μουσικό έργο που δημιούργησα από τη μελοποίηση, για πιάνο και φωνή – τενόρου σε δύο μέρη, ενός ποιήματος του μεγαλύτερου ρώσου ποιητή Αλεξάντερ Σεργκέγιεβιτς Πούσκιν, που μας το παρέδωσε χωρίς τίτλο. Το έγραψε το 1822 για να ενισχύσει το φιλελληνικό κίνημα προς την επαναστατημένη Ελλάδα. Ένα μέρος του ποιήματος μελοποίησα στη ρωσική γλώσσα.
Το έργο δημιούργησα για να λειτουργήσει ως ατμομηχανή στο μουσικό μας ταξίδι.
Ακούστηκε και αυτό στη συναυλία μας, σε πρώτη παρουσίαση.
Στη συνέχεια θα ακουστούν τρεις γαλάζιες μουσικές του νουβέλες, εμπνευσμένες από τα θαλασσινά μουσικά μας ιδιώματα και μια μουσική νουβέλα εμπνευσμένη από μουσικό ιδίωμα της ηπειρωτικής Ελλάδας, η οποία όμως δεν ακούστηκε γιατί μεγάλωνε έτσι απαγορευτικά ο συνολικός χρόνος της συναυλίας. Πρόκειται για τη μουσική νουβέλα «Άρνη – Καραγκούνα», εμπνευσμένη από το πασίγνωστο δημοτικό θεσσαλικό τραγούδι Καραγκούνα, που θεωρείται και σαν ο ύμνος της Θεσσαλίας.
3 – «Θαλασσάκι μου», μουσική νουβέλα για κλασική κιθάρα σε δύο μέρη, σε πρώτη παγκόσμια παρουσίαση, αφιερωμένη στο Καστελόριζο. Την εμπνεύστηκα από ομώνυμο τραγούδι του νησιού.
4 – «Πέρα Στους Πέρα Κάμπους», μουσική νουβέλα για πιάνο, σε τρία μέρη, αφιερωμένη στο Ρόδο. Τα έργο εμπνεύστηκα από τα ομώνυμα δημοτικό τραγούδι του νησιού. Είναι πασίγνωστα ων δύο νησιών αντιστοίχως, τα οποία κεντημένα στο χέρι του πρωτομάστορα λαού, ακούγονται και μπορούν να ενώνουν όλους του Έλληνες
5- «Άρνη – Καραγκούνα» για πιάνο σε έντεκα μέρη.
6 – «Ιόνιο», μουσική νουβέλα για κλαρινέτο και βιόλα, σε πέντε μέρη εμπνευσμένη από το μουσικό ιδίωμα των Επτανήσων.
7 – «Η Συμφωνία Της Αγάπης», ορατόριο για συμφωνική ορχήστρα, μικτή χορωδία και τέσσερις σολίστες, μελοποίηση του κειμένου περί αγάπης του Αποστόλου Παύλου, από την πρώτη προς Κορινθίους επιστολή.
Στη συναυλία μας παίχτηκε στη μεταγραφή του για πιάνο μικτή χορωδία και τέσσερις σολίστες,
Το έργο αφιερώνεται ιδιαίτερα στη μνήμη όσων από τον κλήρο της εκκλησίας έπεσαν στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821.
Την εκδοχή του έργου που παρουσιάσαμε, την αφιέρωσα στο σεβασμιότατο μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ.κ. Βαρνάβα.
Με το έργο αυτό τελειώνει πανηγυρικά η συναυλία.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό γιατί με το άκουσμα των έργων της συναυλίας αναταράσσεται συνεχώς σε κάθε Έλληνα συνεχώς η παλιά και η νέα συλλογική μας μνήμη ως λαού, με αποτέλεσμα να προκληθεί στον Έλληνα ακροατή – θεατή, μια μέθη μνήμης, συναισθημάτων, εικόνων και καταστάσεων που του προκαλούν τη διάθεση να διατρέξει μεγάλα γεγονότα της ιστορίας μας, φωτισμένα στην περίπτωσή μας από το σύγχρονο και μοντέρνο ελληνικό ήχο των έργων αυτής της συναυλίας μας. Και τούτο γιατί τα έργα είναι γραμμένα στην Ελληνική Μουσική Γλώσσα για να τα καταλαβαίνουν οι Έλληνες και τα σέβονται οι ξένοι.
Από την παλιά μας συλλογική μνήμη το άκουσμα των έργων, με τις παραπομπές τους στο δημοτικό μας τραγούδι ,από το οποίο εμπνεύστηκα τα έργα του μουσικού μας ταξιδιού και γενικότερα με τις παραπομπές τους στις καθαρότερες μουσικές μας παραδόσεις, που αφήνω να ποτίσουν τα έργα μου, θα φέρνει στην επιφάνεια αρχέγονους ήχους, ίσως και από τότε που ο άνθρωπος πέτυχε τη ρυθμική οργάνωση των ήχων, που στάθηκε η στιγμή της γέννησης, σχεδόν ταυτόχρονα, της γλώσσας του λόγου, της γλώσσας της μουσικής και της γλώσσας της χειρονομίας – κίνησης – χορού. Είναι αυτές που πήραν τον άνθρωπο από την κατάσταση των ζώων και των έφεραν στην κατάσταση που είναι σήμερα.
Αυτές οι γλώσσες στα χέρια των Ελλήνων έφτασαν σε δυσθεώρητα ύψη καλλιέργειας και έκφρασης.
Μαζί με το χρόνο αποτέλεσαν το τετραδιάστατο μέσο στο οποίο εκκολάφτηκε και μεγαλούργησε ο ελληνικός πολιτισμός, που γέννησε τη φιλοσοφία, τις επιστήμες, τις τέχνες και ότι άλλο αφορά στον πολιτισμό, ανέδειξε δεκάδες κορυφαίες προσωπικότητες του πνεύματος και στη μουσική, το μέγα Πυθαγόρα, που αποκαλύπτοντας το θαύμα της οκτάβας, έγινε ο γενάρχης της δυτικής μουσικής και όχι μόνο.
Από την νεότερη συλλογική μνήμη του λαού μας, όπου επίσης κυριαρχούν το δημοτικό μας τραγούδι και πλούσιες παραδόσεις μας, το άκουσμα των έργων θα φέρνουν στην επιφάνεια ήχους και πράξεις του λαού στα δύσκολα γυρίσματα της ιστορίας μας, όπως της σκλαβιάς των τετρακοσίων χρόνων και τους πάμπολλους απελευθερωτικούς του αγώνες, όταν ο λαός μας από το δημοτικό μας τραγούδι γαντζώνονταν για να υπάρξει.
Τρανταχτό παράδειγμα οι αγωνιστές του 1821.
Με τα δημοτικά μας τραγούδια ετοιμάζονταν για τη μάχη, με αυτά γιόρταζαν τις νίκες τους και με αυτά θρηνούσαν τα παλικάρια που έχαναν τη ζωή τους στη μάχη.
